Wspólna petycja taterników, turystów, skialpinistów dot. propozycji nowego Regulaminu TANAP-u (TANAP – słowacki Tatrzański Park Narodowy)
Wzywamy organy Ochrony Przyrody i Ministerstwo Ochrony Środowiska do odrzucenia w całości projektu Regulaminu TANAP, zgłoszonego przez Dyrekcję TANAP do odpowiedniego Urzędu w Preszowie 25.01.2019 r., i zaprezentowanego podczas konsultacji z zainteresowanymi stronami 6.02.2019 r. w Liptowskim Mikulaszu i 7.02.2019 r. w Starym Smokowcu.
Według wytycznych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) Park Narodowy służy nie tylko ochronie przyrody, ale także odpowiedniemu wykonywaniu aktywności sportowych. W TANAP tę miękką turystykę reprezentują turyści, taternicy, skialpiniści, narciarze górscy, przewodnicy tatrzańscy, przewodnicy wysokogórscy, tragarze górscy i gospodarze schronisk. Ich działalność od dziesięcioleci jest istotną częścią kulturowego dziedzictwa Tatr i nie ma negatywnego wpływu na przyrodę. Dlatego można ją uznać za nieszkodliwą w odróżnieniu od działalności developerów i wycinania drzew.
Oto co deklarujemy
Turystów, wspinaczy, skialpinistów, narciarzy górskich, tragarzy górskich, gospodarzy schronisk i przewodników wysokogórskich uważamy za integralną część kulturowego dziedzictwa Tatr. Jesteśmy przekonani, że ich turystyczna i sportowa działalność nie szkodzi interesom ochrony przyrody.
Opowiadamy się za zachowaniem bioróżnorodności, czyli rozmaitości gatunków chronionych gatunków fauny i flory. Rozumiemy i szanujemy konieczność objęcia wybranych części Parku Narodowego ścisłą ochroną, która zakłada wyłączenie ich także z naszej działalności turystycznej i sportowej. Stowarzyszenia i związki, które są inicjatorami tej petycji, mają zapisaną konieczność ochrony przyrody w swoich statutach i uwzględniają tę konieczność w każdej swojej aktywności. Jesteśmy za ochroną górskiej przyrody i przeciwko komercjalizacji Tatr.
Popieramy, poparte naukowymi badaniami i statystykami uzasadnione zamknięcia rejonów Tatr w miejscach i czasie, gdzie jest to z powodu ochrony przyrody potrzebne.
Popieramy ograniczenie nieodpowiednich w wysokogórskim środowisku aktywności jak na przykład biwakowanie, zakładanie obozu, rozpalanie ognia, pozostawianie śmieci, czy inne czynności szkodzące przyrodzie jak wycinka drzew i działalność deweloperów.
Domagamy się materialnego i personalnego wsparcia naukowej działalności rządowego i pozarządowego sektora w Parku Narodowym, celem zbioru i zabezpieczenia odpowiednich danych.
Popieramy konsekwentną ochronę przyrody na terenie TANAP, domagamy się przyjęcia stref ochronnych w TANAP w takim kształcie, aby jako park narodowy spełniał międzynarodowe kryteria. Dzięki takiemu podejściu znajdzie się także więcej miejsca na miękką turystykę przy jednoczesnej ochronie wrażliwych i cennych gatunków fauny i flory.
8 powodów, dla których odrzucamy projekt Regulaminu TANAP-u:
- Aktywność turystów, taterników, skialpinistów, narciarzy górskich, gospodarzy schronisk, tragarzy górskich i przewodników wysokogórskich była i jest częścią dziedzictwa kulturowego Tatr. Ich działalność nie zagrażała i nie zagraża tatrzańskiej przyrodzie i odrzucamy stanowisko, że miało by się stać tak teraz. Deklarujemy gotowość współpracy w zakresie przestrzegania zasad turystyki; respektujemy i będziemy respektować ograniczenia, które są określone w oparciu o naukowe badania i dane statystyczne.
- Przedstawione w projekcie definicje sportowo-rekreacyjnych górskich aktywności dyskryminują osoby je wykonujące i pozostają w sprzeczności z międzynarodowymi standardami. Również z tego powodu uważamy za niewłaściwy wymóg przynależności do jednej z właściwych organizacji górskich, konieczny by osoba zainteresowana działalnością górską mogła ją wykonywać na terenie TANAP (chodzi m.in. o to, że osoba wspinająca się musi być członkiem klubu wysokogórskiego).
- W praktyce zostały usunięte z Regulaminu turystyka wysokogórska i wspinaczka wysokogórska w łatwiejszym terenie, co w miejscach o niższym stopniu trudności zasadniczo ograniczy aktywność wszystkich turystów, taterników, skialpinistów i wielu organizacji takich jak np. SHS JAMES (słowacki związek alpinizmu), SVTS (Słowackie Stowarzyszenie Turystyki Wysokogórskiej), Słowackiego Stowarzyszenia Skialpinistycznego i Klubu Słowackich Turystów, których historia sięga aż XIX w.
- Ograniczenie terenu do zaledwie kilku miejsc, na których wspinacze i turyści wysokogórscy mogą ćwiczyć swoje umiejętności nie respektuje zasad prowadzenia tych ćwiczeń a tym samym igra z bezpieczeństwem początkujących wspinaczy i turystów wysokogórskich.
- Dyrekcja TANAP nie przedstawiła naukowych i statystycznych danych, które by uzasadniały nowe sezonowe zamknięcia Tatr dla taterników oraz utrzymanie sezonowych zamknięć szlaków dla turystów i które by wskazywały na negatywny wpływ miękkiej turystyki na przedmiot ochrony na terenie TANAP. Jednocześnie ilość osób odwiedzających park w ostatnim okresie nie osiąga poziomu z lat 70. ub.w. gdy zostało wprowadzone sezonowe zamknięcie szlaków. Również z tego punktu widzenia wprowadzenie nowych restrykcji jest nieuzasadnione.
- Nowy Regulamin ignoruje faktyczną rzeczywistość ostatnich dziesięcioleci, przy czym nie znamy naukowych i statystycznych powodów, które miałyby wskazywać na to, że sportowo-rekreacyjna aktywność miała spowodować pogorszenie stanu tatrzańskiej przyrody. Jest przeciwnie a jako przykład podajemy stale zwiększającą się od dłuższego czasu populację kozic, na co wskazują prowadzone przez Państwową Ochronę Przyrody akcje liczenia kozic. Z drugiej strony ani Dyrekcja TANAP ani Państwowa Ochrona Przyrody nie opublikowały żadnych danych statystycznych, potwierdzających istnienie długoterminowych czynników, pogarszających stan fauny lub flory na terenie TANAP.
- Całkowity zakaz nocnego poruszania się dla wspinaczy, skialpinistów i turystów stoi w sprzeczności z zasadami bezpieczeństwa, metodyki i jest w sprzeczności z zaleceniami HZS (słowackie górskie pogotowie ratunkowe) o wczesnym wychodzeniu na górską wycieczkę. Dla wspinaczy ten zakaz oznacza narażenie ich życia na zagrożenie. Przy czym popieramy zakaz jakichkolwiek nocnych aktywności, które nie wiążą się z zasadami bezpiecznego poruszania się po górach.
- System wyjątków od prawa o ochronie przyrody wnosi chaos w do regulacji ilości osób odwiedzających park narodowy. Uwarunkowanie pozwolenia wykonywania aktywności górskiej na terenie TANAP przynależnością do określonego stowarzyszenia czy organizacji jest sprzeczne z obowiązującymi demokratycznymi zasadami nowoczesnego społeczeństwa, które podkreślają osobistą odpowiedzialność za działalność i zachowanie się jednostki.
Wnioskujemy
Wnioskujemy nie przyjąć przedstawionego projektu Regulaminu TANAP w całości i stworzyć zespół roboczy, do którego wejdą, oprócz przedstawicieli Państwowej Ochrony Przyrody, także przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń, które prowadzą swoją działalność górską na trenie TANAP. W dyskusji z zainteresowanymi stronami przygotować nowoczesny, nieskomplikowany, jasny i możliwy do realizacji Regulamin. Taki Regulamin miałby:
- Uwzględnić realne zasady wykonywania miękkiej turystyki na obszarze TANAP w oparciu o realne potrzeby ochrony fauny i flory w ostatnich dziesięcioleciach.
- Pozwolić na niezbędne ograniczone formy turystyki, które zostaną określone w oparciu o wiedzę terenową pracowników Państwowej Ochrony Przyrody przy ewentualnej współpracy z pozarządowymi organizacjami i społeczeństwem.
- Zamiast powszechnych zakazów skorzystać z nudgingu (miękka forma wpływu na zachowania) w formie otwartej i profesjonalnej komunikacji ze społeczeństwem według wzoru wypracowanego przez HZS. Jest to bardziej efektywny sposób komunikacji niż twarde zakazy egzekwowane mandatami. Ta negatywna forma ochrony przyrody przyjęła się już w praktyce TANAP.
- Definiować sportowo-rekreacyjne aktywności górskie zgodnie z międzynarodowymi standardami bez wymogu obowiązku przynależności do organizacji albo w inny dyskryminujący sposób, z uwzględnieniem indywidualnej odpowiedzialności osoby wykonującej górską aktywność.